Inleiding

Wat doet oxytocine

Sex en weeën

Synthetische oxytocine

Bijwerkingen synthetische oxytocine

De natuurlijke manier

Over Jeroen Morssink

Bronvermelding

Bij de bevalling spelen veel hormonen een rol, maar oxytocine is misschien wel het belangrijkste. Eerst zorgen de zogenaamde prostaglandines er nog voor dat de baarmoederhals of cervix ‘rijp’ of zacht gemaakt wordt. Omdat je kindje vervolgens door de cervix heen moet om naar buiten te komen, wordt de druk van het hoofdje op de cervix steeds groter en begint deze steeds meer op te rekken. Vanuit de cervix wordt nu een boodschap naar de hersenen gestuurd die je kunt vertalen als: ‘Er wil een kind door mij heen maar het heeft wel een zetje nodig. Wil je een beetje helpen door de baarmoeder te laten samentrekken?’ De hersenen reageren op deze prikkel met de aanmaak van oxytocine. Via het bloed komt het hormoon oxytocine bij de baarmoeder terecht en hier zet het de spieren aan tot samentrekken. Dat zijn de weeën. Omdat de weeën op hun beurt weer de productie van oxytocine stimuleren, ontstaan er steeds krachtigere weeën.

Na de bevalling heeft oxytocine nog een paar andere taken. Eerst zorgt het ervoor dat de baarmoeder samentrekt en de placenta wordt uitgedreven. Dat noemen we de nageboorte. Vervolgens zorgt het ervoor, doordat het de bloedvaatjes samentrekt, dat je na je bevalling niet te lang blijft bloeden. En tot slot is er nog een andere belangrijke functie direct na de bevalling. Samen met het hormoon prolactine zorgt oxytocine er voor dat de melkkanaaltjes in de borstklieren gaan samentrekken, de zogenaamde toeschietreflex. Oxytocine zorgt daarbij voor het loslaten van de melk. Het aanmaken van de melk zelf wordt door een ander hormoon verzorgd, de prolactine. Alle hierboven genoemde functies van oxytocine berusten dus op het vermogen om spieren en spiertjes te laten samentrekken. Of het nu gaat om de spieren van de baarmoederwand, de bloedvaten of de melkkanaaltjes. Wat een belangrijk bevallingshormoon dus! Het zorgt voor goede weeën, het zorgt voor het uitdrijven van de placenta, het stopt het bloeden na de bevalling en het helpt bij de borstvoeding.

Maar er is nog meer. We zeiden al dat oxytocine niet alleen een hormoon is maar ook een neurotransmitter. En neurotransmitters zijn stofjes die prikkels doorgeven van de ene zenuwcel naar de andere. Iedere soort neurotransmitter geeft weer een ander soort prikkels door. Sommige neurotransmitters spelen bijvoorbeeld een rol bij het doorgeven van gevoelens van agressie, stress of actie (o.a. adrenaline), anderen spelen een rol bij depressie (o.a. een tekort aan serotonine). Ook oxytocine heeft een heel eigen taak op zich genomen. Als neurotransmitter speelt het een rol bij het doorgeven van gevoelens van liefde en verbinding. Het komt net als het hormoon oxytocine uit een klein gebiedje in de hersenen, de hypothalamus, en net als het hormoon is er een sterke toename rond de bevalling. Maar niet alleen dan. Er is ook een toename in het lichaam op momenten van liefde, romantiek, vrijen, knuffelen, orgasme, borstvoeding, huid op huidcontact, zorg voor anderen of als mensen samen leuke dingen doen en zich verbonden voelen. Daarom wordt oxytocine ook wel het liefdes- of hechtingshormoon genoemd.

• Het geeft een gevoel van geluk, vertrouwen en verbondenheid
• Het zorgt voor de binding tussen moeder en baby. Dit is een blijvend effect want na de eerste bevalling verandert de hormoonhuishouding van de moeder voorgoed. Dat is de reden dat je vanaf dat moment bijvoorbeeld sneller ongerust bent als er iets met kinderen gebeurt of gevoeliger bent voor babygehuil.
• Bij baby’s speelt oxytocine een belangrijke rol in de hersenontwikkeling. Het zorgt ervoor dat het contact met anderen in verband wordt gebracht met kalme en plezierige gevoelens [2].
• Er zijn onderzoeken die een verband aantonen tussen een tekort aan oxytocine en autisme [3]. Hoewel de geleerden nog over de tafel rollen over de vraag of dit verband er inderdaad is, bleek wel dat behandeling met oxytocine autistische personen socialer maakte ten opzichte van autistische personen die met een placebo werden behandeld [4]. Er is ook een gen dat zorgt voor een goede opname van oxytocine door de receptoren op de zenuwcellen. Als er afwijkingen aan dat gen zijn, lijkt er ook een verhoogd risico op autisme [5].
• Oxytocine lijkt te zorgen voor minder gevoeligheid bij het zien van angstige en boze gezichten [6].
• Hogere oxytocine-niveaus zorgen voor een hogere weerbaarheid tegen stress en verslaving. Het lichaam komt sneller tot rust en er wordt minder angst gevoeld.
• Oxytocine zorgt dat er sneller een gevoel van verzadiging bij het eten optreedt.
• Door het gevoel van verbinding binnen een groep, kan er juist wel weer agressiviteit ontstaan tegenover andere groepen die als bedreiging voor de eigen groep worden gezien [7]. Dat is waarschijnlijk ook wat je ziet bij dieren als ze agressief worden als je te dicht bij hun jongen komt.

Precies de combinatie tussen de fysieke kant van oxytocine bij het stimuleren van de weeën en de emotionele kant met de gevoelens van liefde en verbondenheid, heeft tot de vraag geleid of liefdevolle seks misschien helpt om de weeën op te wekken. Niet ieder vrouw heeft nog zin in seks als ze op haar laatste dagen loopt. De een vindt het nog altijd heerlijk maar de ander moet er niet echt aan denken. Misschien vinden jij of je partner het ook wel een beetje eng. Toch wordt er al heel lang geroepen dat als je overtijd bent, het op dat moment helpt om met elkaar te vrijen. Is dat een oud bakerpraatje of is het ook wetenschappelijk te onderbouwen? Het laatste blijkt inderdaad het geval, maar vooraf even een disclaimer: Je moet het wel echt zelf graag willen. Als je op zo’n moment weerstand tegen vrijen voelt, moet je het gewoon niet doen. Want de kans is dan groot dat je je angstig of gespannen gaat voelen en dat zorgt voor een toename van adrenaline in je lichaam. En het vervelende is dat adrenaline de werking van oxytocine tegengaat. En dat is toch precies de stof die je nodig hebt om weeën te krijgen!

Maar als je wel zin hebt, dan zijn er zeker een paar goede redenen om het te doen. De eerste is dat liefde, knuffelen, strelen en seks de productie van oxytocine stimuleren. Daarvoor moet je je dus wel echt liefdevol met elkaar verbinden, even een vluggertje helpt op dit gebied niet. Waardoor dat vluggertje toch weer wel zou kunnen helpen, is het feit dat in sperma ook prostaglandines en oxytocine aanwezig zijn [8]. Dus sperma dat in de baarmoederhals of in de baarmoeder terecht komt, doet daar zijn werk: de prostaglandines maken de cervix zacht en de oxytocine stimuleert de weeën. Ook bij de vrouw komen grote hoeveelheden oxytocine vrij als ze klaarkomt [9]. En dit is meer naarmate ze haar orgasme als meer bevredigend ervaart [10]. Daarnaast, als je als vrouw op zo’n moment een orgasme hebt, dan kun je je voorstellen dat er behoorlijk wat contracties plaats vinden in je baarmoeder en je baarmoederhals. Die contracties en het oprekken van je cervix stimuleren ook weer de aanmaak van oxytocine.

Er is dus veel voor te zeggen om nog eens lekker met elkaar te vrijen als je zit te wachten op de weeën of als de weeën na een tijdje weer stagneren. Maar onthoud dat liefde, rust en een prettige sfeer de allerbeste uitnodiging zijn aan je kindje om nu eindelijk zijn hoofdje eens te laten zien. En aanstaande papa’s, hier ligt een grote uitdaging voor jullie: Je partner heeft het niet altijd makkelijk en de hormonen gieren soms door haar lijf. Dus onthoudt regel 1: Ze heeft die laatste dagen echt in alles gelijk. Mocht ze toch niet gelijk hebben, dan treedt automatisch regel 1 weer in werking. Dus ook al kun je honderd argumenten opnoemen om te bewijzen dat ze rare dingen zegt en wil, doe het niet!  Ga geen discussies aan, word niet geïrriteerd. Ook als je moe bent omdat je de hele dag in de bouw hebt gewerkt, hartstikke veel respect, maar het haalt toch echt niet bij het werk dat je partner op dit moment en de komende uren en dagen gaat verzetten. Dus zet alles opzij, zorg voor gezelligheid, warmte en een heleboel liefde in huis. De bevalling wordt er voor jullie allebei een stuk leuker door.

Tot zover de natuurlijke werking bij een bevalling. Het zal je duidelijk zijn dat de natuur een fantastische prestatie levert door je op het juiste moment van de juiste hoeveelheid oxytocine te voorzien. Afstemming van de oxytocine gaat vanzelf, je hoeft er geen medische opleiding voor te hebben gevolgd. Alles wat je nodig hebt is vertrouwen en overgave. Omdat we daar minder goed in lijken te worden en omdat de behoefte om controle te hebben over ons leven groter lijkt te worden, komt het steeds vaker voor dat vrouwen er voor kiezen specialisten bij hun bevalling te betrekken. In 1953 beviel 78% van de vrouwen thuis, zestig jaar later, rond 2013, was de situatie omgekeerd. Toen beviel 78% van de vrouwen juist in het ziekenhuis. En omdat een ziekenhuis een bedrijf is waar efficiënt gewerkt moet worden, is de kans groot dat je eigen bevallingsritme plaats moet maken voor het ritme van het ziekenhuis. Als je weeën in het ziekenhuis stoppen, dan heb je niet echt de kans om rustig af te wachten tot ze weer beginnen, dus word je ingeleid. Dat inleiden gebeurt, na een eventuele prostaglandine-gel om de cervix rijp te maken, met synthetische oxytocine.

Er bestaan twee officiële indicaties om je in te leiden met de synthetische oxytocine – dat overigens ook onder de merknaam Syntocinon wordt gegeven. De eerste indicatie is dat je 42 weken zwanger bent en er nog geen weeën in zicht zijn. De tweede indicatie is dat je na week 37 een hoge bloeddruk hebt. Verder kan de specialist besluiten dat het te lang duurt voor de weeën op gang komen, of dat het voor de gezondheid van jou of je kindje nodig is om de bevalling op gang te brengen. Volgens de officiële gegevens komt het inleiden in ziekenhuizen bij ongeveer 22% van de vrouwen voor. Rond 2010 was dit bijna 25% maar sinds die tijd is het weer licht gedaald. Je kunt dat zien in onderstaande grafiek.

De onderste lijn is van de groep die eigenlijk nooit als een risico is gezien. Dat zijn de vrouwen die voor de eerste keer bevallen, uitgerekend zijn, zwanger zijn van een eenling en waarbij de baby in de gunstige hoofdligging ligt (Officieel de ‘NTSV-groep’ genoemd: Nulliparous, Term, Singleton, Vertex). Er is voor deze groep dus geen medische noodzaak om de bevalling in te leiden. Naar de reden waarom er dan toch ingeleid wordt, is het gissen. Misschien is het voor het gemak van de gynaecoloog, misschien is het op verzoek van de vrouw. Dat laatste is dan weer mogelijk omdat ze te weinig vertrouwen heeft in haar eigen lichaam. Wat tenslotte nog gezegd kan worden over het gebruik van oxytocine om een vrouw in te leiden, is dat dit in principe alleen in het ziekenhuis of in een geboortekliniek plaats vindt en dat het in het algemeen gedaan wordt via een infuus.

Na de geboorte zijn er nog een paar ander indicaties voor het gebruik van oxytocine. De eerste is het uitdrijven van de placenta of nageboorte. Als dit niet snel genoeg gaat, kan oxytocine via een injectie worden gegeven. Dit kan ook thuis door de verloskundige worden gedaan. Hetzelfde geldt bij bloedverlies dat niet vanzelf stopt. Ook hiervoor kan oxytocine worden ingespoten. In het ziekenhuis kan het ook via een infuus worden gegeven. Na een keizersnee kan oxytocine worden gegeven om de baarmoeder weer goed te laten samentrekken. Oxytocine die wordt ingespoten of via een infuus wordt gegeven, werkt in principe binnen vier minuten. Tenslotte bestaat er nog een neusspray met oxytocine die gebruikt wordt om te zorgen dat de moedermelk vrijkomt of die gegeven wordt als er moeilijkheden ontstaan bij het zogen. De gedachte daarbij is dat de oxytocine het legen van de melkklieren vergemakkelijkt. Soms wordt het bij voorbaat al gegeven om zog-stuwing te voorkomen. De neusspray werkt na 2 tot 5 minuten en de werking houdt een half tot 1 uur aan.

Vaak wordt je in het ziekenhuis verteld dat de oxytocine die je krijgt toegediend, hetzelfde is als de natuurlijke oxytocine die je lichaam zelf aanmaakt. Dat is een beetje misleidend, want we zijn er inmiddels achter dat de werking nogal verschillend kan zijn en dat de synthetische oxytocine bijwerkingen kan hebben die je bij de natuurlijke oxytocine nooit zult zien.

• Vaak (1-10%): hoofdpijn, tachycardie (een hartslag in rust van meer dan 100), bradycardie (een te trage hartslag van minder dan 60 per minuut), misselijkheid, braken.
• Soms (0,1-1%): hartritmestoornissen
• Zelden (0,01-0,1%): huiduitslag, anafylactische shock of verschijnselen die daar mee te maken hebben, gepaard met kortademigheid.
• Nog een hele reeks minder erge tot zeer ernstige gevolgen, zoals geelzucht bij het kindje, lage bloeddruk, te laag zoutgehalte, hartinfarct, bewustzijnsverlies, dood van het kindje (gelukkig heel zeldzaam).

De belangrijkste reden dat er bijwerkingen optreden is het feit dat de dosering te hoog wordt afgesteld. Dat betekent dat er meer samentrekking ontstaat dan goed is voor jou en je kindje. Als er nauwelijks meer tijd is om tussen de weeën door even op adem te komen, dan spreekt men van een weeënstorm. Een weeënstorm kan bij ieder bevalling voorkomen, maar de kans dat het bij een ingeleide bevalling voorkomt is groter. Het risico bij een weeënstorm is dat het kindje zuurstoftekort en een hersenbeschadiging kan krijgen. Voor de moeder is er de kans dat ze de bevalling als traumatisch ervaart en daar nog lang last van heeft. Soms is er echt sprake van een Post Traumatische Stress Stoornis (PTSS).

Er is een belangrijk verschil tussen de natuurlijke, lichaamseigen oxytocine en de synthetische, van buitenaf ingebrachte oxytocine, dat nog te weinig aandacht heeft gekregen. De natuurlijke oxytocine wordt in de hersenen aangemaakt en zorgt voor al die mooie gevoelens van liefde en verbinding die we eerder bespraken. De synthetische oxytocine komt niet in de hersenen terecht en heeft dus alleen een fysieke samentrekkende werking op de spieren. Daarbij moet je je realiseren dat als er synthetische oxytocine in je bloedbaan wordt gebracht, dit de aanmaak van de natuurlijke oxytocine voor een groot deel verdringt. Als je dus wordt ingeleid met een oxytocine-infuus, mis je voor een belangrijk deel het ‘lekkere gevoel’ dat de natuurlijke oxytocine je geeft. Sterker nog, als moeder kun je soms grote moeite hebben om echte liefdesgevoelens te ervaren, zowel naar je partner als naar je kindje.

Arjen Pasma, een gepensioneerd klassiek homeopaat met veel ervaring op dit gebied, zegt hierover:

 ‘Je meent het natuurlijke geboorteproces te kunnen sturen. Maar de na-effecten kunnen lang duren. Dan denk ik vooral aan de affectie. Een aantal vrouwen, gelukkig lang niet allemaal, heeft een langdurig vervreemd gevoel van zichzelf. Ze beginnen langzamerhand een aversie, een weerzin te krijgen tegen de partner. Hun sexdrive, het gevoel voor warmte, voor seksueel contact verdwijnt. Als een vrouw voor de bevalling haar seksdrive een score zou geven van ergens tussen de 6 en de 9, dan wordt dat na de bevalling in een aantal gevallen 4, 3, 2, 1 en soms zelf nul: ‘Ik wil nooit meer, het hoeft van mij niet meer, raak me niet aan.’ In een enkel geval uit het gevoel van afstand zich ook naar het kind. Ik ken een vrouw die na een bevalling waarbij ze was ingeleid, haar kind zag liggen en zei: ‘Moet ik dat meenemen?’ En zo zijn er meer moeders. Ze weten: Ik moet van mijn kind houden, maar ze kunnen niet bij het natuurlijke moedergevoel komen. Of dat werkelijk allemaal samenhangt met de oxytocine, dat weet ik niet want ik ben geen onderzoeker. Ik ben een therapeut, ik luister naar de verhalen en ik behandel. Maar waar ik toenadering zocht bij de reguliere geneeskunde om dit te melden, vond ik een dichte deur. Ik ben met dit alles het natuurlijke geboorteproces kwijt. Overigens denk ik ook dat in veel gevallen waar we spreken van postnatale depressie, we het eigenlijk hebben over de na-effecten van synthetische oxytocine. Ik denk zelfs dat als er geen synthetische oxytocine gebruikt zou worden, postnatale depressie zeer zelden zou voorkomen.

Op de vraag wat Arjen merkt bij kinderen die geboren zijn nadat de moeder is ingeleid met synthetische oxytocine, zegt hij het volgende:

‘Dikwijls zijn er slaapklachten. Baby’s die vanaf het allereerste moment grote problemen hebben om in slaap te komen en in slaap te blijven. Dan gaat het om baby’s die meer dan 12 uur wakker zijn per dag tot baby’s die wel 20 tot 22 van de 24 uur wakker zijn. Die over-alert zijn, open ogen hebben, die alles willen meemaken, die vechten tegen de slaap, die vechten om in slaap te vallen maar het niet kunnen. Met als gevolg dat moeders helemaal de weg kwijtraken. Vervolgens zie je soms ook affectieproblemen bij het kind. Baby’s die zich afzetten tegen de moeder. Of juist de moeder compleet claimen: Ik wil alleen maar jou. Ik wil bij jou slapen en ik kan alleen maar in slaap vallen als ik aan je borst lig. Dit soort problemen kunnen jaren aanhouden. De ouders van kinderen van 3, 4 jaar denken er soms niet meer aan. Maar als je dan de oxytocine gaat ontstoren, zie je de klachten verminderen of zelfs helemaal verdwijnen. Op dat moment wordt het voor ons duidelijk dat er een causaal verband was.

Maar wat dan? Wat als je wilt voorkomen dat je moet worden ingeleid? Wat kun je doen om op een natuurlijke manier je weeën te stimuleren als ze niet spontaan komen op het moment dat je er klaar voor bent? Het toverwoord, niet alleen bij het zwanger worden, maar ook bij het weer loslaten van je kindje tijdens de bevalling is ‘overgave’. In een tijd dat de hele maatschappij lijkt te schreeuwen om controle, kan dat heel moeilijk zijn. Bedenk daarbij dat het hele leven een samenspel is tussen ‘mannelijke’ en ‘vrouwelijke’ krachten, of zoals de oude Chinezen zeiden, tussen yang en yin. Alleen het perfecte en dynamische evenwicht tussen die twee zorgt voor gezondheid. En ‘dynamisch’ betekent dat het echt een samenspel is, waarbij soms het mannelijke element en soms het vrouwelijke element op de voorgrond treedt. Voor een mooie bevalling is op de eerste plaats nodig dat je het mannelijke doen loslaat en het vrouwelijke element van vertrouwen en overgave volop de ruimte geeft. In het ziekenhuis is dat vaak moeilijk, omdat het ziekenhuis als ‘mannelijke’ uitvinding volledig gericht is op controle. En we willen echt niks idealiseren, er zijn momenten dat een bevalling in het ziekenhuis levensreddend kan zijn voor moeder of kind. Maar als vrouwen erin zouden slagen om al voor de bevruchting hun aandacht te richten op het sterk maken van dit vrouwelijke stuk van vertrouwen en overgave, dan zal blijken dat ziekenhuisopnames minder en minder nodig gaan zijn, tot ze ergens op een mooi moment in de toekomst zelfs overbodig zijn of vooruit, een heel grote zeldzaamheid.

Nadat de afgelopen 2000 jaar het mannelijk principe behoorlijk heeft gedomineerd, is dat natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Maar stap voor stap kunnen we het gezonde evenwicht tussen yin en yang weer herstellen. Als het gaat om de laatste momenten voor de bevalling, dan kan alles wat je rust en ontspanning geeft je daarbij helpen. Of het nou wandelen is in de natuur, yoga, meditatie, een ontspannende massage of een hobby die je rust geeft, alles is goed. Zit je tegen de bevalling aan maar komt deze maar niet op gang of stagneren de weeën of de ontsluiting, dan heb je in het ideale geval een acupuncturist of een homeopaat in je buurt. Die hebben in veel gevallen de middelen om op een natuurlijke manier de bevalling te stimuleren. Nu zou het heerlijk zijn als in de toekomst gynaecologen en verloskundigen kennis hadden van acupunctuur en homeopathie, maar helaas is het nog niet zover. Je zult je dus in de meeste gevallen zelf moeten redden. Wel kun je met je homeopaat overleggen, welke middelen je klaar hebt staan voor het geval de bevalling stagneert. We mogen tegenwoordig geen indicaties meer geven voor homeopatische middelen omdat ze niet volgens moderne onderzoeksmethoden onderzocht zijn, maar als historisch weetje kunnen we wel zeggen dat homeopaten middelen als Pulsatilla en Caulophyllum in het verleden gebruikten om een stagnerende bevalling weer op gang te helpen. Caulophyllum is gemaakt van Vrouwenwortel en dat is een traditioneel kruid, waarmee indiaanse vrouwen zich aan het eind van de zwangerschap voorbereidden op hun bevalling. Naast een paar homeopatische middelen, kun je ook nog zorgen dat je kruidenthee in huis hebt. Van frambozenbladthee wordt gezegd dat het een gunstige werking heeft op de baarmoeder. Ook Vrouwenmantel is een bekend kruid, dat traditioneel gebruikt wordt op het moment dat er weeën moeten komen. Dat komt onder andere omdat de tannine in Vrouwenmantel een samentrekkende werking van de baarmoeder stimuleert. Mogelijk zijn er ook acupressuurpunten die de weeën kunnen stimuleren, maar daar heb ik zelf geen ervaring mee.  En o ja, er was ook nog een heel leuke manier om de weeën op gang te helpen. We hebben die al eerder genoemd: seks. Maar alleen dus als liefde en intimiteit hierbij voorop staan…

Het is natuurlijk fijn dat je nog wat dingen kunt doen op het moment dat de bevalling niet helemaal gaat zoals je zou willen, maar eigenlijk is het nog belangrijker dat je je al de hele zwangerschap gaat voorbereiden op je bevalling. Ja, misschien zelfs al daarvoor… Dat geldt vooral als je er van nature al erg veel moeite mee hebt om je te ontspannen en je over te geven. Het is belangrijk om te onderzoeken wat die spanning in je veroorzaakt. En meestal lukt je dat niet alleen. Vrijwel altijd heb je daar de hulp van een goede therapeut of klassiek homeopaat bij nodig, want simpele verklaringen en oplossingen zijn er voor dat soort diep zittende stress niet. Heel dikwijls kom je als oorzaak uit bij onjuiste conclusies die je ergens in je kinderbrein hebt opgeslagen, zoals ‘ik moet presteren, anders mag ik er niet zijn’ of ‘ik verdien het niet om gelukkig te worden’, of ‘ik mag niet falen’. Misschien ben je zelfs al geboren met een mega-gebrek aan eigenwaarde of zelfvertrouwen en geloof je er niks van dat je helemaal op eigen kracht een kind kunt krijgen. Wat voor dingen er ook spelen, het is belangrijk dat je er mee aan de slag gaat. En ja, misschien was het slimmer geweest als je dat al tien jaar eerder had gedaan, maar nu wil je zwanger worden of nu wil je bevallen, dus nu kom je het probleem echt tegen en nu is dus het beste moment om er iets mee te gaan doen. En het goede nieuws is dat het aanpakken van je stress of je angsten je niet alleen gaat helpen om je bevalling met meer vertrouwen in te gaan, maar dat je daar ook de periode erna nog plezier van zult hebben.

Verder zijn er allerlei natuurlijke methoden om je op je bevalling voor te bereiden. Yoga is misschien wel een van de belangrijkste. Als het goed is deed je al aan yoga voor je zwanger werd, maar zo niet, begin er dan mee zodra je weet dat je zwanger bent. Probeer ook anders om te gaan met je werk. Werk minder en zorg vaker en langer voor ontspanning. Hou ruim voor je bevalling op met werken. Zwanger zijn is al hard werken op zich! Laat je lekker masseren, puur voor de ontspanning. Als je geen geld of geen partner hebt, zet dan je moeder of een vriendin aan het werk. Doe ook eens een shiatsu-massage of een voetreflexmassage om je energie lekker te laten stromen en blokkades los te maken. Wil je gezonder gaan leven, ga dan naar een natuurgeneeskundige waar je oefeningen leert of met je voeding aan de slag kunt gaan. De orthomoleculaire geneeskunde kan onderzoeken of je misschien tijdens je zwangerschap een tekort hebt aan bepaalde vitamines, mineralen of ander belangrijke stoffen voor je lichaam. Een andere waardevolle geneeswijze is de osteopathie, die veel kan betekenen, met name ook als er liggingsproblemen zijn. Een nieuwe aanpak is de ‘Spinning Baby’s’ methode waarbij je oefeningen leert voor een goede bekkenstand en om meer ruimte in je buik te creëren. Tot slot kan het ook tijdens je zwangerschap goed zijn om iets met acupunctuur of klassieke homeopathie te doen om je conditie te verbeteren of om klachten aan te pakken. Wat je ook wilt doen, ga op zoek naar iemand die deskundig is en je kan begeleiden.

Liefde staat aan het begin van de ideale zwangerschap. Bij het kunnen voelen van die liefde speelt oxytocine als neurotransmitter een grote rol. De oxytocine die als hormoon vrijkomt bij het orgasme van de vrouw, stimuleert het transport van de spermacellen door de vagina en helpt zo de bevruchting tot stand te brengen. Als het voor het kindje tijd is om de baarmoeder te verlaten, is opnieuw oxytocine nodig. Zo staat oxytocine aan het begin en het eind van een mooi proces. Is het daarnaast ook niet wonderlijk dat een stof die tijdens en na je bevalling voor je lichaam zo noodzakelijk is, tegelijkertijd zo’n belangrijke rol speelt bij het ontstaan van de emotionele bonding tussen moeder en kind? Zijn al die wonderlijke dingen niet een mooie reden om nog meer open te staan voor de samenhang tussen allerlei processen in ons lichaam? Moeten we weer niet eens wat meer een holistische mensvisie omarmen? Als de natuur zoiets moois als ons perfect functionerende lichaam heeft voortgebracht, wordt het dan weer niet eens tijd om eerst de natuur de kans te geven om de balans te herstellen als we die op de een of andere manier zijn kwijt geraakt? Moeten we dus al die technische mogelijkheden die we hebben niet pas gaan gebruiken nadat we alles hebben gedaan om het op een natuurlijke manier op te lossen? Misschien zijn we de afgelopen jaren wel iets te makkelijk geworden in het gebruik van medicijnen en technische ingrepen. Gewoon omdat het kon en omdat het ons de illusie gaf van controle over- en maakbaarheid van het leven. Een beetje meer terughoudendheid op dit gebied geeft ons de kans om weer meer vertrouwen in ons eigen lichaam te krijgen.

Hoe leuk is om de hele ontwikkeling van een zaadcel en een eicel die bij elkaar komen, tot aan het kindje dat aan de borst ligt, om dat hele proces weer te gaan zien als een groot wonder dat door de natuur perfect georganiseerd wordt? Als dat lukt, dan zullen we ook gaan zien dat een bevalling niet een gebeurtenis is die op zichzelf staat. Het feit dat iedere vrouw haar eigen bevalling heeft, met of zonder moeilijkheden, met of zonder angst, met of zonder pijn, heeft er mee te maken dat iedere vrouw haar eigen verhaal met zich mee draagt. Misschien kun je zelfs wel zeggen dat een bevalling datgene blootlegt wat er op een diep niveau in je speelt en waarschijnlijk al heel lang gespeeld heeft. In die zin is iedere bevalling, maar ook iedere zwangerschap en ieder probleem dat je tegenkomt bij het zwanger worden, een uitnodiging om jezelf op een dieper niveau te leren kennen. Durf jezelf belangrijke vragen te stellen. Vragen die ertoe doen. Wat zijn mijn angsten? Wat zijn mijn heimelijke verwachtingen? Wat zijn de onbewuste en niet kloppende overtuigingen die voorkómen dat ik zonder angst en vol vertrouwen het leven aanga, dus ook het krijgen van een kindje? Als het lukt om het hele proces van bevruchting, zwangerschap en bevalling op die manier te bekijken, kom je er als een rijker mens uit naar voren. Niet alleen omdat je een prachtig kindje gekregen hebben, maar ook omdat je als mens bewuster en dus heler bent geworden.

Schaam je niet als het zwanger worden niet lukt, als je een miskraam hebt, als je problemen hebt tijdens de zwagerschap, als de weeën niet op gang komen, als je moet worden ingeleid, of als je droomde van een natuurlijke thuisbevalling en je uiteindelijk in het ziekenhuis een keizersnee krijgt. Het is wat het is en dit is wat jouw lichaam je op dit moment kon geven. We zijn allemaal onderweg en het is belangrijk om te accepteren dat we zijn waar we zijn. Maar laten we tegelijkertijd blijven dromen over hoe de ideale bevalling er uit zou kunnen zien. En laten we het niet bij dromen houden, maar laten we met alle kennis en al het bewustzijn dat we hebben er ook echt aan gaan werken. Uiteindelijk zal een natuurlijke bevalling weer de norm gaan worden. Bevallingen zijn al miljoenen jaren op een natuurlijke manier gegaan en ontelbare vrouwen hebben bewezen dat dit kan. En ja er is daarbij ook heel dikwijls iets misgegaan. Er zijn vrouwen en kinderen overleden bij de bevalling. Dat is altijd heel verdrietig.

Dat is ook precies een reden geweest dat de behoefte ontstond om synthetische oxytocine te gaan geven aan vrouwen. Bijvoorbeeld omdat de weeën helemaal wegbleven of omdat ze stopten nadat ze eerst begonnen waren. In die tijd, halverwege de vorige eeuw, was dat ongetwijfeld een uitkomst. Maar intussen is ons inzicht en onze bewustwording omtrent alles wat er zich rond de bevalling afspeelt enorm gegroeid en zijn we echt aan een herbezinning toe.

Toen in de vorige eeuw het gebruik van synthetische oxytocine opkwam, was het misschien een logische gedachte: Te zwakke weeën, nou dan geven we toch een injectie met iets dat die weeën stimuleert? Misschien logisch voor de kennis van toen, met de visie van een mens als een machine, en ja, het heeft ook zeker levens gered. Maar zijn we nu niet toe aan een nieuwe stap? Inmiddels hebben we ons niet alleen het begrip holisme herinnerd uit heel vroeger tijden, maar hebben we ook vanuit de wetenschap gezien hoe een totaalvisie op ons menszijn veel meer voldoet aan de werkelijkheid dan de beperkte materialistische kijk op ons lichaam die we tot dusverre hadden. Dat maakt dat we nu de vraag kunnen stellen: Waaróm komen de weeën niet op gang? Waaróm stoppen ze plotseling? Is er ineens iets mis met die vrouw die negen maanden lang gezond zwanger was? Of is er sprake van een emotionele gesteldheid die de bevalling tegenhoudt? Bevallen is loslaten en vooral heel veel overgave. Als een vrouw dat niet kan op het moment dat het eropaan komt en onbewust het opgangkomen van de weeën tegenhoudt, hoe kunnen we daar dan het beste mee omgaan? Natuurlijk komen er op dat moment thema’s naar boven die misschien al een heel leven wachten om opgelost te worden en zeker al vóór het zwanger worden hadden moeten worden aangepakt. Maar nu dat niet gebeurd is, wat doen we dan nu? In plaats van automatisch naar de spuit te grijpen, kunnen we niet een paar dagen uittrekken om alles in het werk te stellen om een omgeving te creëren van rust en vertrouwen? We weten dat als we de vrouw naar het ziekenhuis brengen in een onrustige omgeving waar allemaal mensen in witte jassen lopen op te letten op alles wat er mis kan gaan, dat we dan volledig uit die sfeer van vertrouwen wegraken. De stress zorgt voor de aanmaak van adrenaline en dat is precies voor het tegenovergestelde als wat oxytocine zou doen: het lichaam spant zich aan, gaat in de fight of flight modus en het lichaam krijgt het signaal dat het nu niet veilig is om een kind te krijgen. Met als gevolg dat de weeën onmiddellijk stoppen. Op dat moment raken we verstrikt in onze self fulfilling profecy: Zie je wel, er komen geen weeën, dus we leggen een infuus aan.

Als er een medische noodzaak is om in het ziekenhuis te bevallen dan moet je natuurlijk naar het ziekenhuis gaan. Maar als er geen medische noodzaak is om in het ziekenhuis te bevallen en je gaat daar toch heen, dan zeg je eigenlijk: Ik heb onvoldoende vertrouwen in dat prachtige lichaam van mij – dat me nu al 20 of 30 of 40 jaar elke dag weer in leven weet te houden. Ik vertrouw meer op de gynaecoloog die geleerd heeft om met instrumenten en medicijnen in mijn lichaam in te grijpen. Die angst en onzekerheid over ons vermogen om als vrouw zelf een kind op de wereld te zetten, heeft ervoor gezorgd dat er nog maar zo weinig vrouwen thuis durven te wachten tot de weeën op het natuurlijke moment inzetten als begin van een gezonde bevalling. Maar gelukkig hebben we in ons land nog altijd een keuze als er geen medische indicatie is. We mogen daarom blij zijn met de technologische vooruitgang die het mogelijk maakt om in noodsituaties een kind gezond op de wereld te zetten. Maar we mogen ook zeker blij zijn met de groei van onze kennis, ons inzicht en ons bewustzijn, waardoor het mogelijk wordt om steeds beter heel bewust toe te leven naar een bevalling die je thuis kunt vieren, zonder ingeleid te hoeven worden.