Een chart is een kaart, dus we hebben het eigenlijk over het in kaart brengen van je cyclus, van je vruchtbaarheid. Als je een aantal dagen menstrueert, schrijf je die dagen misschien op in je agenda, maar meestal houdt het daar wel mee op  – als je het al doet. Dus in het beste geval weet je ongeveer wanneer je weer gaat vloeien. Maar er speelt nog veel meer in je cyclus, en dan denk je op de eerste plaats aan de ovulatie. Dat is het moment dat je in verwachting kunt raken en is dus eigenlijk het belangrijkste moment in je cyclus.

De basale temperatuur

Dat moment van ovulatie kun je herkennen door een aantal dingen bij te houden. Het eerste is je temperatuur. Voordat je ’s morgens opstaat kun je met een speciale thermometer je temperatuur meten. Het maakt niet uit op welke dag je begint maar elke dag ga je het bijhouden. Je doet dat voor je opstaat, want dan heb je je vrij constante basale temperatuur. Die basale temperatuur fluctueert onder invloed van hormonen. Ook onder invloed van andere dingen, maar we houden het bij de hormonen, dat is een vast patroon. Vanaf het begin van je menstruatie tot aan je ovulatie is die temperatuur lager, ongeveer 0,2 graad. Vandaar dat je ook een speciale thermometer hebt, die tot 2 decimalen achter de komma gaat. Rond de ovulatie begint progesteron toe te nemen in je lichaam en dat maakt dat de temperatuur stijgt. Als je dat braaf bijhoudt, kun je achteraf dus zien wanneer je hebt geovuleerd. Dat is natuurlijk te laat om er gebruik van te maken, maar je herkent al een patroon. Er zijn wel andere dingen waaraan je kunt zien dat je gaat ovuleren.

De beste tijd om te vrijen

De beste tijd om te vrijen is voordat het eitje springt. Want eigenlijk wil je dat de zaadjes al helemaal naar de eierstok zijn gezwommen en zitten te wachten tot het eitje springt. Want je hebt maar 24 uur de tijd om het eitje te laten bevruchten. Het eitje leeft maar één dag en zaadcellen kunnen vijf dagen leven – onder de allerbeste omstandigheden soms wel zeven dagen.

Ovulatietesten

In het begin van je cyclus gaat oestrogeen omhoog en onder invloed daarvan gaat LH (Luteïniserend Hormoon) omhoog. LH zorgt ervoor dat het eitje springt. LH kunnen we thuis meten in de urine. Dat zijn de zogenaamde ovulatietesten. Als die test positief uitvalt, betekent dat niet dat je ovuleert of dat het al gebeurd is, maar dat je op het punt staat te ovuleren. LH is dan hoog genoeg om het eitje te laten springen. Dat is dus de test die je kan helpen te voorspellen wanneer het kan gaan gebeuren en dan moet je dus je man bellen om te zeggen dat-ie onmiddellijk naar huis moet komen. Dus niet op het moment dat je temperatuur om hoog gaat. De ovulatietest is het betrouwbaarst. In een gezonde cyclus kun je ervan uitgaan dat je halverwege ovuleert. Dus in een cyclus van 28 dagen (beginnen met tellen op dag 1 van je menstruatie), ovuleer je op dag 14. Dan kun je rond dag 12 beginnen met een ovulatietest. Als die test positief is, betekent dit dat je in de komende 6 – 48 uur zult ovuleren. Dat is dus het beste moment om te proberen zwanger te worden. Maar ook de dagen daarvoor is het al de moeite om het te proberen omdat het sperma zo lang kan leven.

De toestand van de cervix

Het sperma is voor zijn levensduur wel afhankelijk van de toestand van de cervix van de vrouw. De cervix is de baarmoederhals, als het ware de dop op de baarmoeder. Het slijm wat op de cervix zit is heel moeilijk om doorheen te komen. Het is er heel zuur als bescherming tegen bacteriën en schimmels, waarvan je niet wilt dat ze de baarmoeder ingaan. Dat betekent alleen dat zaadjes er ook niet doorheen komen. Vlak voor je ovulatie, als je dus als vrouw vruchtbaar gaat worden, verandert het slijm van de cervix. Het wordt mooi doorzichtig, zaadjes kunnen er doorheen en er zitten voedingsstoffen in voor de zaadcellen. Dat gebeurt al 3-5 dagen voor je gaat ovuleren en dat kun je vaak ook zien omdat je dan een afscheiding hebt die eruit ziet als rauw (helder) eiwit. Als je dat slijm begint te zien, heeft het dus al zin om het te gaan proberen. Bijvoorbeeld om de dag. Op het moment dat je een positieve ovulatietest hebt, zou ik het zeker 1 x per dag proberen of vaker – als dat geen stress geeft. Daar ga je net zolang mee door tot je temperatuur drie dagen lang hoger is dan het gemiddelde van de eerste twee weken.

Dus bij het charten hou je niet alleen je temperatuur bij maar ook het veranderen van het slijm, de resultaten van je ovulatietest en wat je ook kunt doen is de positie van de cervix bijhouden. Dat voel je met je vinger. Als je niet vruchtbaar bent dan voelt de ingang van je cervix als het puntje van je neus, hard en dicht. Naarmate je vruchtbaarder wordt, gaat hij iets meer open en is hij zachter. Dat gebeurt onder invloed van oestrogeen.

Het is juist ook handig voor vrouwen met een onregelmatige cyclus. Als je een regelmatige cyclus hebt van 28 dagen, kun je gewoon op dag 9 beginnen met proberen en dan ovuleer je op dag 14 en dan is het goed. Maar juist als je een onregelmatige cyclus hebt, dan kun je zien wanneer je gaat ovuleren. En misschien komt het cervixslijm al op dag 6. Dat is weliswaar te vroeg, maar dan kun je wel zien dat het al gaat gebeuren en dat je dan het moment van ovulatie niet mist. Of het kan dat je op een bepaald moment heel veel stress in je leven hebt en die maand dan een aantal dagen later ovuleert. Dat kan ook.

Dat klopt, het is belangrijk dat je een regelmatige cyclus hebt, maar je hoeft geen perfecte cyclus te hebben. Geen enkele cyclus is eigenlijk perfect.

Ik zou het zeker proberen. Als je dan in verwachting raakt, was je lichaam in ieder geval sterk genoeg om zwanger te worden en waarschijnlijk om een zwangerschap te hebben. Het kan wel zijn dat er dan toch iets was met het eitje en dat je het dan snel weer verliest. Dat is wel verdrietig natuurlijk als je dat moet meemaken. Maar eigenlijk is de kans veel groter dat je helemaal niet in verwachting raakt. Want als je ovuleert vóór dag 12 (dag 1 is de eerste dag van je menstruatie), dan heeft het eitje eigenlijk niet genoeg kunnen rijpen en dan is het bijna onmogelijk, ook al zijn de zaadjes er, dat het bevrucht raakt. En als de ovulatie heel laat is, zul je vaak zien dat er toch iets met het eitje is, dat de bevruchting wel plaats vindt, maar dat het eitje niet implanteert.